Om flexibel en effectief in te spelen op de groeiende maatschappelijke uitdagingen en de arbeidsmarktkrapte, sloegen alle Drentse gemeenten de handen ineen. Van warmtetransitie tot strategische HR trekken de gemeenten nu samen op. Het doel? Een toekomstbestendige netwerkstructuur waarin gemeenten elkaar versterken en inwoners profiteren van een stabiele, toegankelijke overheid.

Samenwerken werkt écht werkt, mits je de randvoorwaarden goed regelt. In deze pilot is de stap gezet naar meer uniforme werkwijzen en is geëxperimenteerd met pooling. Samenwerking is niet altijd eenvoudig: meerdere toegangspassen, accounts en ICT-toegang zijn praktische obstakels binnen flexteams, omdat deze per gemeente anders zijn ingeregeld. Door ook deze belemmeringen weg te nemen, wordt samenwerking niet alleen slimmer, maar ook eenvoudiger.

Het werken met expertisepools, flexpools en learning communities is een veelbelovende aanpak. Medewerkers zijn in vaste dienst bij een gemeente of provincie, maar worden flexibel ingezet op opdrachten bij andere overheden. Dit biedt niet alleen afwisseling en ontwikkelkansen voor medewerkers, maar zorgt ook voor een efficiënte inzet van schaarse expertise.

In een pilot is door Hengelo samen met andere Twentse gemeenten, Omgevingsdienst Twente en Saxion gewerkt aan een gezonde en veilige leefomgeving. Door learning communities te starten zijn de bodemprofessionals en HR-specialisten met elkaar verbonden om kennis, samenwerking en innovatie in de regio te versterken.

Deze aanpak heeft geleid tot:

1. een werkwijze en meetmethode voor bodemvraagstukken;
2. een visie voor het bodemwerkveld in 2035;
3. adviezen voor regionale samenwerking en HR-beleid.

Daarnaast is zijn ‘challenge-based learning communities’ een bewezen methode gebleken om als gemeenten samen te leren en te werken. Dit wordt in de toekomst breder ingezet voor andere gemeentelijke vraagstukken.

De afgelopen jaren heeft de VNG actief de samenwerking gezocht met uiteenlopende netwerken zoals VGS, VDP, NVVB, FAMO, Divosa, A&O fonds, K80 en Dimpact. Die samenwerking is gebaseerd op wederzijdse erkenning van elkaars rol en meerwaarde, én op het besef dat gezamenlijke inzet noodzakelijk is voor sterkere uitvoeringskracht. Binnen de netwerken is veel unieke expertise aanwezig en kennisdeling zorgt ervoor dat ook andere gemeenten hiervan profiteren.

De VNG heeft hierin de rol van verbinder en regisseur opgepakt. Vanuit vertrouwen en samenwerking zijn waardevolle inzichten, ervaringen en resultaten ontstaan. Een sprekend voorbeeld is dat verschillende netwerken zich hebben aangesloten bij opschalingsinitiatieven. Daarmee krijgt de ambitie om de VNG te positioneren als knooppunt van netwerken concreet vorm.

Netwerken zoals de K80 tonen het belang aan van de nabijheid en samenwerking met lokale partners. Zo werkt K80 samen met Avans Hogeschool, waarbij studenten en docenten via regionale kennisnetwerken bijdragen aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, terwijl ze zelf praktijkervaring opdoen.

Ook de pilot Next Level Gemeentejuristen in Haarlem toont de meerwaarde aan van deze aanpak. Hier wordt met hogescholen en universiteiten gewerkt aan nieuwe opleidingsvormen die niet alleen juridisch talent aantrekken, maar ook bijdragen aan een responsieve en mensgerichte overheid. De Twentse gemeenten werken op hun beurt veel samen met Saxion Hogeschool.

Deze ervaringen maken duidelijk dat structurele partnerschappen tussen overheid en onderwijs essentieel zijn. Juist op landelijk of bovenregionaal niveau dragen ze bij aan het versterken van de uitvoeringskracht én het binden van jonge professionals aan hun regio.